De oceanen zijn er erger aan toe dan totnogtoe werd gedacht. Het leven in de wereldzeeën valt ten prooi aan een "dodelijk trio" van klimaatopwarming, dalende zuurstofwaarden en verzuring, zo blijkt uit een nieuwe internationale studie. "We slaapwandelen onszelf de nachtmerrie in", stellen onderzoekers.

Hoewel deze eeuw de temperatuur in de atmosfeer minder snel is toegenomen, zijn de oceanen blijven opwarmen. Daardoor migreerden commerciële vissoorten naar de polen en worden verscheidene soorten met uitsterven bedreigd.

Gevaren onderschat

"De gevaren voor de oceanen en de ecosystemen die ze ondersteunen werden aanzienlijk onderschat", stelt het Internationaal Programma voor de Toestand van de Oceanen (IPSO), een Britse ngo samengesteld uit wetenschappers en experts.

"De schaal en omvang van de huidige koolstofvervuiling, die resulteert in de verzuring van de oceanen, is ongezien in de geschiedenis van de Aarde", zo stelt het rapport.

Nefaste invloed

De oceanen warmen op door de broeikasgassen in de atmosfeer. Meststoffen en rioolwater die in de oceanen terechtkomen zorgen voor de aanwas van algen die de zuurstofwaarden in het water doen dalen. Koolstofdioxide (CO2) in de lucht kan een zuur vormen wanneer het een reactie vormt met zeewater.

"Het 'dodelijke trio' van verzuring, opwarming en dalende zuurstofwaarden heeft een nefaste invloed op de productiviteit en de efficiëntie van de oceanen", besluit de studie.

Thermisch maximum

Alex Rogers van de universiteit van Oxford, wetenschappelijk directeur van IPSO, verklaart aan Reuters dat de staat van de oceanen vandaag te vergelijken is met die van 55 miljoen jaar geleden, toen het zogenaamde thermische maximum werd bereikt dat tot de uitroeiing van heel wat levende organismen leidde. De snelheid waarmee het 'dodelijke trio' toeneemt, is momenteel veel hoger dan toen. De zuurtegraad van de oceanen vandaag is de hoogste van de voorbije 300 miljoen jaar.

Koralen, krabben, oesters

De verzuring bedreigt bijvoorbeeld zee-organismen die calcium gebruiken om hun skeletten op te bouwen, zoals koralen, krabben, oesters en soorten plankton die essentieel zijn voor de voedselketens in zee.

Koralen zullen stoppen met groeien wanneer de temperatuur met twee graden toeneemt en beginnen oplossen bij een opwarming met drie graden, zo stelt de studie.

Wetgeving

Volgens de wetenschappers moet er nu haast gemaakt worden met het  plan van bijna 200 regeringen om tegen het eind van 2015 een akkoord te bereiken dat de stijging van de gemiddelde temperatuur moet indijken tot minder dan twee graden boven de waarden van voor de industrialisering.

Het rapport wijst ook op de noodzaak van strengere wetgeving inzake vistechnieken en het verbod op de vernielende bodemtrawlers. Daarnaast wordt meer macht geëist voor lokale gemeenschappen in ontwikkelingslanden bij het vastleggen van visquota.

Alarmklok

Vorige week wees een rapport van de Verenigde Naties de mens aan als de grote schuldige voor de opwarming van de aarde. De Global Ocean Commission, een groep politici die regeringen adviseert, roept op tot actie. "Als het rapport van de VN een wake-up call was over de opwarming, dan is dat van IPSO een oorverdovende alarmklok omtrent de bredere impact van de mensheid op de oceanen", verklaart Trevor Manuel, voorzitter van de Global Ocean Commission.

Photo: My Maldives by Andrew Harrison